OPINIE | Door een onnodige schoolsluiting – niet gebaseerd op wetenschappelijke bevindingen en tegen het advies van het RIVM – waren kinderen en jongeren maandenlang aangewezen  op inferieur noodonderwijs. Dit terwijl geen enkel handboek Epidemiologie van Infectieziekten het sluiten van scholen als effectieve maatregel aanbeveelt. Nu klinkt de roep om scholen te sluiten opnieuw en dreigt een tweede golf van angst het onderwijs te overspoelen. Maar het leeuwendeel van wetenschappelijk en epidemiologisch onderzoek laat zien dat voor kinderen en jongeren de gezondheidsrisico’s minimaal zijn, en de rol van scholen bij de verspreiding van covid-19 beperkt is. Om met pedagoog Micha de Winter te spreken: jongeren hebben hoop en optimisme nodig. Voorkomen moet worden dat de jongste generatie opnieuw de dupe wordt van disproportionele angst.

De schade voor kinderen is niet te overzien. “school is niet alleen een omgeving waar een virus zich kan verspreiden, maar ook een belangrijk onderdeel van de gezondheid van jonge mensen. Als je faalt op school, dan ben je later in je leven slechter af. Je leeft korter, je zult armer zijn. Dat speelt allemaal mee.” Was getekend: Anders Tegnell.

Schril contrast

Deze zorgvuldige pedagogische overwegingen van de Zweedse staatsepidemioloog staan in schril contrast met het door angst geregeerde beleid in Nederland. In geen enkele sector heerst zoveel onrust als in het onderwijs. Voor elke angstige leraar is een podium beschikbaar, maar de belangengroepen voor kleuters, tieners en  jongeren schitteren door afwezigheid.

Bij uitstek zou het onderwijs moeten vertrouwen op data, onderzoek en  wetenschappelijke inzichten. Wat zegt de wetenschap? Om de werkzaamheid van een vaccin te beoordelen, bestudeer je mensen die gevaccineerd zijn. Om te weten wat het effect van open scholen is, biedt Zweden het perfecte studiemateriaal: daar bleven kinderopvang en scholen open. Des te interessanter nu de ogen van de wereld in toenemende mate gericht zijn op Zweden vanwege de gunstige ontwikkelingen daar. Zo’n 1,8 miljoen Zweedse kinderen gingen op het hoogtepunt van de pandemie naar school. De conclusies liegen er niet om.

Geen verhoogd risico leraren

Een vergelijkende studie tussen Zweden en buurland Finland waar de scholen wel hun deuren sloten liet geen verschil zien in de leeftijdsgroep 1-19 jaar tussen beide landen in gevallen covid-19. Bovendien bleek er geen verhoogd risico voor leerkrachten en docenten. Voor taxichauffeurs daarentegen bleek het risico vijf keer groter. Zweden heeft in het openhouden van scholen tijdens de pandemie gelijk gekregen.

Belangen

Opnieuw dreigen de belangen van jongeren volledig onder te sneeuwen. En die van de samenleving als geheel. Een statement van arts/microbioloog Marc Bonten biedt stof tot nadenken: “Als het virus rondgaat onder 20-jarigen, is er eigenlijk niet zoveel aan de hand”. Mede om die reden bepleit prof. Martin Kulldorff van de Harvard Medical School een leeftijdsgerichte aanpak: “Het verschil in risico op sterfte door covid-19 tussen de oudste en de jongste leden van de samenleving varieert met factor 1000.”

Kinderen en  jongeren lopen een minimaal risico. Onderwijs is zeer belangrijk voor zowel de intellectuele als sociale ontwikkeling van alle kinderen en jongeren. En voor een florerende samenleving. Dat mogen we niet weer op pauze zetten. De nulrisico-optie bestaat niet. Ook niet in het onderwijs. Laat kinderen niet opnieuw in de kou staan.

Hans Koppies is orthopedagoog/publicist, vader in een gezin met vijf kinderen en houdt de blog Pedagoogle bij.

Dit opiniestuk is gepubliceerd in De Telegraaf op 3 oktober 2020 – in De Kwestie: ‘Moeten middelbare scholen voorlopig dicht?‘

In De Telegraaf verschenen als ‘Tweede golf bestaat vooral uit angst‘

Naschrift

Na de deadline voor publicatie dit statement van kinderarts/epidemioloog Patricia Bruijning in een uitzending van Nieuws en Co (1 oktober, NPO Radio 1): “scholen geen brandhaard”

Bronnen

Bray, J., McGee, H., McGreevy, R. (2020). Let coronavirus spread under 60-population, Dáil Committee told. (Zweedse epidemioloog Johan Giesecke adviseert Ierse parlement). Irish Times, 23 september

Coenye, T., en Duyck, W. (2020). Ja, de scholen kunnen open. Ze moeten zelfs open. De Morgen, 10 augustus (zie voor tekst: website Wouter Duyck)

Erdbrink, T. (2020) Vilified Early Over Lax Virus Strategy, Sweden Seems to Have Scourge Controlled. The New York Times, 29 september

Folkhälsomyndigheten (2020) Covid-19 in schoolchildren – A comparison between Finland and Sweden. Publicatiedatum: 7 juli

Gov.Uk – Department of Health & Social Care (2020). Statement from the UK Chief Medical Officers on schools and childcare reopening. Gov.Uk, 23 augustus

InProportion2 (2020). School closures do not slow the spread of Covid-19, according to Finnish-Swedish official study Blog InProportion2, 26 juli

Jansen, D., Mulder, W., Illy, K. (2020). Scholen zijn geen brandhaard voor covid-19. Trouw, 8 september

Kulldorff, M. (2020) Herd immunity is still key in the fight against Covid-19. The Spectator, 8 augustus

Kulldorff, M. en Yih, K. (2020) We Need a Radically Different Approach to the Pandemic and Our Economy as a Whole. Jacobin Magazine, 19 september

Ludvigsson, J.F. Children are unlikely to be the main drivers of the COVID‐19 pandemic – a systematic review. Acta Paediatrica, 19 mei

Ludvigsson, J. (2020) The first eight months of Sweden’s COVID‐19 strategy and the key actions and actors that were involved. Acta Paediatrica, 20 september

Milne, R. (2020) Anders Tegnell and the Swedish Covid experiment. The Financial Times, 11 september

Tagesschau (2020) RKI-Studie: Wo sich die meisten Deutschen anstecken. Tagesschau, 22 augustus

Walsh, S. ‘We are asking the wrong questions about easing lockdown.’ BMJ, 2 juni