Home » Onderwijs
Categorie archief: Onderwijs
Meest recente publicaties
-
Kinderen van de coronarekening
PEDAGOGIEK IN PRAKTIJK | De belangen van kinderen en jongeren worden nauwelijks meegewogen in het coronabeleid, stelt orthopedagoog Hans Koppies. De huidige maatregelen berokkenen grote…
-
Onderzoeksliteratuur kinderen, scholen en covid-19: een jaar later
“Our perception of risk and prevalence is driven by stories, events, anecdotes, rather than data” – Steven Pinker “If you succeed [in school], your life…
-
‘Help de kinderen’
OPINIE Noordhollands Dagblad | Nederland telt 2,5 miljoen schoolgaande kinderen en ruim 1,2 miljoen studenten, maar een handvol virologen, microbiologen en artsen domineren het coronabeleid.…
-
Jongeren zijn het kind van de coronarekening
OPINIE | In 1989 zag het Verdrag inzake de Rechten van het kind het levenslicht. Artikel 3: “Bij alle maatregelen die kinderen betreffen dient het…
-
Tweede golf van angst in het onderwijs
OPINIE | Door een onnodige schoolsluiting – niet gebaseerd op wetenschappelijke bevindingen en tegen het advies van het RIVM – waren kinderen en jongeren maandenlang…
-
Mondkapjes af in het onderwijs
OPINIE | Homo sapiens is een meester in het bezweren van angst met rituelen. In de donkere Middeleeuwen spijkerden mensen knoflook boven de deur tegen…
-
Onderwijs vergeet kinderen
OPINIE | Wereldwijd zijn er relatief weinig kinderen gemeld met covid-19. Feit. In maart was al bekend dat kinderen een ondergeschikte rol spelen bij de…
-
Ongeloof na onzorgvuldige diagnose
OPINIE | Veel kinderen hebben de laatste decennia een DSM-classificatie ADHD gekregen, een psychiatrische stoornis. Zo’n psychiatrische diagnose krijgt een kind niet zomaar. Tenminste dat…
-
Het gelabelde kind
Interview in het Noordhollands Dagblad, 11 maart 2020 We schieten door met het problematiseren van moeilijkheden waar kinderen tegenaan kunnen lopen in hun ontwikkeling, vindt…
-
De evolutie van het vaderschap
‘Fathers saved the human race’ Anna Machin Rousseau liet zijn vijf kinderen na de geboorte naar een tehuis voor vondelingen brengen. De denkbeelden van…
-
Een pleidooi voor evolutionaire pedagogiek
‘The trouble is that most research on parenting will not help you in the slightest because it doesn’t control for genetic factors’ Brian Boutwell …
-
Jeugdhulp in school: (g)een goed idee!
Moeten jeugdhulp en onderwijs inniger samenwerken? De rijksoverheid stelt dat scholen voor de jeugdhulp onmisbare partners zijn en een laagdrempelige plek om hulp te bieden.…
-
‘Kinderen leren jou met hun gedrag wat er aan de hand is’
Sport als interventie om jongeren – voor wie maatschappelijke uitval dreigt – de goede kant op te helpen. Dat doet Youth Empowerment Through Sports (YETS)…
-
Onnodig medicaliseren van de opvoeding schadelijke trend
Alle kinderen onder de drie jaar moeten standaard worden onderzocht op stress. Het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ) luidt de noodklok. ’We leven op een tijdbom’.…
-
De orthopedagoog als advocaat van het kind
Haar kleinzoon van twee-en-een-half kan moeilijk stilzitten als zij hem voorleest, zo vertrouwt ze me toe. Een gesprek op een verjaardag. De vragende blik van…
Kinderen van de coronarekening
PEDAGOGIEK IN PRAKTIJK | De belangen van kinderen en jongeren worden nauwelijks meegewogen in het coronabeleid, stelt orthopedagoog Hans Koppies. De huidige maatregelen berokkenen grote schade, waardoor juist de meest vitale generatie het kind van de coronarekening wordt. Een pleidooi voor meer pedagogiek in het coronadebat.
OPINIE | In 1989 zag het Verdrag inzake de Rechten van het kind het levenslicht. Artikel 3 daarvan luidt: ‘Bij alle maatregelen die kinderen betreffen dient het belang van het kind voorop te staan.’ Het is verbijsterend hoe snel in 2020 de belangen van kinderen wereldwijd overboord zijn gegaan. Met desastreuze gevolgen. Ook in Nederland. De geschiedenis zal niet mild oordelen over het jaar dat volwassenen uit angst de kinderen vergaten: 2020 was wereldwijd een rampjaar voor kinderen. Na een jarenlange daling laten de curves voor ondervoeding, extreme armoede en kindersterfte nu weer een stijging zien, als gevolg van de coronamaatregelen.
Onderzoeksliteratuur kinderen, scholen en covid-19: een jaar later
“Our perception of risk and prevalence is driven by stories, events, anecdotes, rather than data” – Steven Pinker
“If you succeed [in school], your life will be good. If you fail, your life is going to be much worse. You’re going to live shorter. You’re going to be poorer. That, of course, is in the back of your head when you start talking about closing schools” – Anders Tegnell
Hoewel niet evidence-based als interventie zijn wereldwijd in de meeste landen de scholen gesloten tijdens de pandemie. In Nederland sloten de scholen voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog, eerst op 16 maart en op 15 december opnieuw. Data en onderzoek wijzen vanaf het begin in dezelfde richting: kinderen en scholen spelen een beperkte rol.
Lewis, S.J.J., Munro, A.P.S., Smith, G.D., Pollock, A.M. (2021). Closing schools is not evidence based and harms children. The British Medical Journal, 23 Februari
“School closures have been implemented internationally with insufficient evidence for their role in minimising covid-19 transmission and insufficient consideration of the harms to children. (..) The UN convention on the rights of the child and the duty on the government to respect, protect and fulfil those rights have largely been overlooked.(..) In the absence of strong evidence for benefits of school closures, the precautionary principle would be to keep schools open to prevent catastrophic harms to children”
Nu bijna een jaar later zijn er vele studies verschenen rond kinderen, scholen en covid-19. Een aantal studies op een rij.
01. Galow, L., Haag, L., Kahre, E., et al. (2021) Lower household transmission rates of SARS-CoV-2 from children compared to adults. Journal of Infection, 27 april
“the low rate of underage index cases and their lower SAR compared to adult index cases is consistent with previous studies. This supports existing evidence that children are not only less likely to develop severe disease courses but also are less susceptible and less likely to transmit SARS-CoV-2”
02. Bravata, D., Cantor, J.H., Sood, N., & Whaley, C.M. (2021) Back to School: The Effect of School Visits During COVID-19 on COVID-19 Transmission. National Bureau of Economic Research, april
“We find that increases in county-level in-person visits to schools lead to an increase in COVID-19 diagnoses among households with children relative to households without school-age children. However, the effects are small in magnitude. A move from the 25th to the 75th percentile of county-level school visits translates to a 0.3 per 10,000 household increase in COVID-19 diagnoses. This change translates to a 3.2 percent relative increase”
Voor een toelichting van deze studie: interview met twee van de auteurs Chris Whaley Neeraj Sood – The Trade-off of Schools – New NBER paper
03. Mulligan, C.B. (2021) The Incidence and Magnitude of the Health Costs of In-person Schooling during the COVID-19 Pandemic. National Bureau of Economic Research, maart
“Students and teachers at in-person school during 2020 were about 20 times more likely to be infected outside school than in school. (..) To put it another way, the fatality risk to self and living partners, which may include an elderly person, for one day taught in-person by the average nonelderly teacher is similar to the risk of driving 16 miles alone in a car. For the modal teacher, the equivalent is five miles”
04. Soriano-Arandes, A., Gatell, A., Serrano, P., et al. (2021) Household SARS-CoV-2 transmission and children: a network prospective study. Clinical Infectious Diseases, 12 maart
“Children are unlikely to cause household COVID-19 clusters or be major drivers of the pandemic even if attending school. Interventions aimed at children are expected to have a small impact on reducing SARS-CoV-2 transmission”
05. Forbes, H., Morton, C.E., Bacon, S., et al. (2021) Association between living with children and outcomes from covid-19: OpenSAFELY cohort study of 12 million adults in England. The British Medical Journal, 7 maart
“In contrast to wave 1, evidence existed of increased risk of reported SARS-CoV-2 infection and covid-19 outcomes among adults living with children during wave 2. However, this did not translate into a materially increased risk of covid-19 mortality, and absolute increases in risk were small”
‘Help de kinderen’
OPINIE Noordhollands Dagblad | Nederland telt 2,5 miljoen schoolgaande kinderen en ruim 1,2 miljoen studenten, maar een handvol virologen, microbiologen en artsen domineren het coronabeleid. Dat wreekt zich. Kinderen lijken vooral nog te worden beschouwd als wandelende ziektekiemen, kinderen worden verantwoordelijk gehouden voor ziekte en dood van oma’s en opa’s, leerkrachten en docenten, hun scholen zijn bovenal levensgevaarlijke kweekvijvers voor het virus. Een microscopische kokervisie brengt de jongste generatie in gevaar. Voor een breder perspectief is de inbreng van pedagogen en gedragswetenschappers in het coronadebat dringend noodzakelijk.
De terugkeer van kinderen in de basisschool na de tweede schoolsluiting is uitgelopen op een heuse militaire operatie in vredestijd. Consensus tot voor kort: een goed en veilig pedagogisch klimaat is belangrijk voor het welbevinden en een gezonde ontwikkeling van kinderen. De huidige dreiging van testhysterie en verplichte quarantaines is voor kleuters en schoolkinderen een ideale voedingsbodem voor nodeloze schuld- en angstgevoelens. Een mondkapjesadvies voor groep 7 en 8 (zonder wetenschappelijke evidentie), afstandsregels, gemaskerde ouders buiten op het schoolplein, dit alles roept een angstcultuur in het leven die het pedagogisch klimaat in school als leefomgeving ernstig onder druk zet. Een plek waar angst regeert en kinderen primair behandeld worden als potentiële ziekteverspreiders is geen geschikte leeromgeving voor kinderen. Voor veel ouders hebben scholen nu een grens overschreden. Ook in het onderwijsveld zelf klinkt verzet.
Jongeren zijn het kind van de coronarekening
OPINIE | In 1989 zag het Verdrag inzake de Rechten van het kind het levenslicht. Artikel 3: “Bij alle maatregelen die kinderen betreffen dient het belang van het kind voorop te staan.” Het is verbijsterend hoe snel in 2020 de rechten van kinderen wereldwijd overboord zijn gegaan. Met desastreuze gevolgen. Ook in Nederland.
In een land hier niet ver vandaan hebben kinderen tijdens de coronacrisis nog geen dag school gemist, kinderen die aan sport doen zijn er nog geen training of competitiewedstrijd bij ingeschoten. Geen sprookje, maar: Zweden – niet toevallig ook het land van Ellen Key, de invloedrijke Zweedse pedagoge die in 1900 de Eeuw van het Kind uitriep.
Tweede golf van angst in het onderwijs
OPINIE | Door een onnodige schoolsluiting – niet gebaseerd op wetenschappelijke bevindingen en tegen het advies van het RIVM – waren kinderen en jongeren maandenlang aangewezen op inferieur noodonderwijs. Dit terwijl geen enkel handboek Epidemiologie van Infectieziekten het sluiten van scholen als effectieve maatregel aanbeveelt. Nu klinkt de roep om scholen te sluiten opnieuw en dreigt een tweede golf van angst het onderwijs te overspoelen. Maar het leeuwendeel van wetenschappelijk en epidemiologisch onderzoek laat zien dat voor kinderen en jongeren de gezondheidsrisico’s minimaal zijn, en de rol van scholen bij de verspreiding van covid-19 beperkt is. Om met pedagoog Micha de Winter te spreken: jongeren hebben hoop en optimisme nodig. Voorkomen moet worden dat de jongste generatie opnieuw de dupe wordt van disproportionele angst.
De schade voor kinderen is niet te overzien. “school is niet alleen een omgeving waar een virus zich kan verspreiden, maar ook een belangrijk onderdeel van de gezondheid van jonge mensen. Als je faalt op school, dan ben je later in je leven slechter af. Je leeft korter, je zult armer zijn. Dat speelt allemaal mee.” Was getekend: Anders Tegnell.
Mondkapjes af in het onderwijs
OPINIE | Homo sapiens is een meester in het bezweren van angst met rituelen. In de donkere Middeleeuwen spijkerden mensen knoflook boven de deur tegen vampiers. Op de Mongoolse steppen laten ouders – ingegeven door de hogere kindersterfte onder jongens – de haren van hun pasgeboren zoons lang groeien, opdat boze geesten ze voor meisjes aanzien. In Nederland anno 2020 zoekt circa één op de vijf middelbare scholen hun heil in mondkapjes voor leerlingen, uit angst voor covid-19. Zonder wetenschappelijke evidentie, zonder noodzaak. Opnieuw offert het onderwijs kinderen op het altaar van disproportionele angst.
De boodschap van het RIVM na een zonnige zomervakantie is helder: de scholen kunnen gewoon open. Zonder mondkapjes. Na de onnodige schoolsluiting slaat het onderwijs wederom een advies van het RIVM in de wind. Onomwonden stelt RIVM-hoofdwetenschapper Jaap van Dissel namens het OMT in een persconferentie over mondkapjes (29 juli): ‘het wetenschappelijk bewijs ontbreekt domweg’. Conclusie: in dubio, abstine (bij twijfel, grijp dan niet in). ‘Natuurlijk kunnen mensen mondkapjes dragen, maar ze kunnen niet zeggen dat het een ‘evidence-based’ beslissing is aldus de Britse epidemioloog en hoogleraar Evidence-Based Medicine Carl Heneghan (Universiteit van Oxford).
Onderwijs vergeet kinderen
OPINIE | Wereldwijd zijn er relatief weinig kinderen gemeld met covid-19. Feit. In maart was al bekend dat kinderen een ondergeschikte rol spelen bij de verspreiding. Toch sloten de scholen op 16 maart hun deuren in de paniek die volgde toen de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de wereldwijde uitbraak als pandemie bestempelde.
Emoties
De schoolsluiting was niet gebaseerd op wetenschappelijke inzichten, en tegen het advies van het RIVM. Hoogopgelopen emoties maakten dat het onderwijs haar pedagogische opdracht uit het oog heeft verloren. Ook nu nog is in geen beroepsgroep ongerustheid zo wijdverspreid als in het onderwijs.
Aanvankelijk was de paniek voor een deel te begrijpen. Te midden van de overdadige media-aandacht was (en is) het moeilijk onderscheid te maken tussen experts met feiten en experts met meningen. Of tussen trends en anekdotes. Maar al snel kwam de kinderopvang tot de conclusie dat sluiting niet te verdedigen was.
Jeugdhulp in school: (g)een goed idee!
Moeten jeugdhulp en onderwijs inniger samenwerken? De rijksoverheid stelt dat scholen voor de jeugdhulp onmisbare partners zijn en een laagdrempelige plek om hulp te bieden. In Pijnacker-Nootdorp zijn beleidsmedewerkers van de gemeente inmiddels aanmerkelijk sceptischer. Sinds hulpverleners daar spreekuren op scholen houden is er een ongekende groei van vooral ambulante jeugd-ggz. Wat blijkt? Tijdens het spreekuur op school krijgen ouders meteen een diagnose mee en het advies hulp te zoeken.
Hoe kan het dat, terwijl de Nederlandse jeugd behoort tot de gelukkigste ter wereld, de vraag om jeugdhulp almaar toeneemt? Inmiddels zou één op de vijf kinderen professionele hulp nodig hebben bij gezond en veilig opgroeien. Leiden hulpverleners/gedragswetenschappers in school tot onnodig problematiseren?
Hans Koppies vroeg een reactie aan pedagoog Jo Hermanns, ontwikkelings-/onderwijspsycholoog Wim Van den Broeck en neuropsycholoog Jelle Jolles op de stelling: Jeugdhulp in school: (g)een goed idee!
Illustratie: Jan Dirk Barreveld
‘Kinderen leren jou met hun gedrag wat er aan de hand is’
Sport als interventie om jongeren – voor wie maatschappelijke uitval dreigt – de goede kant op te helpen. Dat doet Youth Empowerment Through Sports (YETS) in Vlaardingen en Schiedam – en binnenkort ook in Rotterdam. YETS laat jongeren via een tweejarig-basketbalproject niet alleen in sportief opzicht, maar ook op andere levensgebieden succeservaringen opdoen. Als pedagogisch adviseur is orthopedagoog Arwin Manus vanaf de start betrokken bij dit project van initiatiefnemer Peter Ottens.
Schiedammer Peter Ottens (31) keerde na een basketbalavontuur in de Verenigde Staten terug met een nieuwe droom: “In de wijk waar ik opgroeide waren er jongeren die meer talent hadden dan ik, maar het grote verschil was dat mijn bed in een warm nest stond, met een moeder en een vader – en liefde, discipline en aandacht. Dat hadden veel andere leeftijdgenoten niet. Uit Amerika nam ik het idee mee dat een goede coach je niet alleen beter leert basketballen, maar ook ondersteunt bij een betere ontwikkeling in het leven.” En dus startte Peter Ottens in 2014 met het opzetten van een basketbalproject voor sociaalmaatschappelijk kwetsbare jongeren.
YETS in actie (Foto: Irene Pekaar)
‘Erg onder de indruk’ was Arwin Manus (61) na een gastles van YETS-oprichter Peter Ottens bij de minor Sport en Bewegen van de opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening aan de Hogeschool Rotterdam. “Naast het aanleren van agogische vaardigheden zijn ook muzische werkvormen als tekenen, handvaardigheid, muziek en drama belangrijk in het SPH-onderwijs. En sporten: energieregulatie, fysieke fitheid, ego-versterking. Hoe sport en bewegen in te zetten voor welzijn, vond ik een interessante vraag. En basketbal was voor mij geen onbekend terrein, alle drie mijn kinderen hebben gebasketbald.”
De Delftenaar werd als pedagogisch adviseur verantwoordelijk voor de teambegeleiding. Peter Ottens: “Voor ons is Arwin als orthopedagoog mega-belangrijk. We hebben veel jongeren die heel gepassioneerd bezig zijn, maar als we er veel energie in steken dan moeten we ook het juiste doen. Dan moet er over onze handelingen zijn nagedacht. Zonder de inbreng van Arwin zouden we geen verschil kunnen maken. Met alleen passie redden we het niet.” (meer…)
Leerlingen labelen als hoogbegaafd is helemaal niet nodig
Met het voorstel ‘een tussenjaar voor slimme, getalenteerde kinderen die nog niet toe zijn aan de middelbare school’ zaaide onderwijsminister Arie Slob dit voorjaar verwarring rond het begrip hoogbegaafdheid. Willy de Heer – die promoveerde op een onderzoek naar onderwijs aan ‘zeer makkelijk lerenden’ – luidde zelfs de alarmbel in een uitzending van de Monitor: ‘36.000 hoogbegaafde leerlingen zitten in de knel op de basisschool’. En dat kan blijvende gevolgen hebben aldus De Heer: ‘Dat een kind niet de arts wordt die het had kunnen worden maar misschien wel een zwerver.’ Een hoge intelligentie als ernstige risicofactor voor sociaal-emotionele problemen, en zelfs leerproblemen?
Dawkins en Dijkgraaf
De term ‘hoogbegaafd’ kom je niet tegen in de autobiografie van de wereldwijd gelauwerde etholoog, evolutiebioloog en schrijver Richard Dawkins. Dichter bij huis kreeg de eminente natuurkundige Robbert Dijkgraaf evenmin gedurende zijn schoolcarrière dit label. Ooit beschouwd als de architecten van bewonderingswaardige prestaties, worden hoogintelligente kinderen in toenemende mate als zorgleerlingen gezien. Maar veel onderzoeken laten juist zien dat mensen die hoger scoren op een IQ-test het beter doen op school, gezonder (en langer) leven en succesvoller zijn in hun loopbaan (Ritchie, 2015).
Verwarring
De ontstane verwarring rond hoogbegaafdheid – een precieze definitie bestaat niet – is aanleiding voor een geanimeerd gesprek op de campus van de Radboud Universiteit. Aan tafel zit ontwikkelingspsycholoog dr. Lianne Hoogeveen. Zij houdt zich als coördinator/docent binnen de master ‘Gifted Education’ bij Pedagogische Wetenschappen bezig met de onderwijsbehoeften van leerlingen met capaciteiten op een zo hoog niveau, dat ze een aangepast onderwijsprogramma nodig hebben. Verder is ze hoofdopleider ECHA*- Specialist in Gifted Education, medewerker van CBO Talent Development – een expertisecentrum op het gebied van hoogbegaafdheid, en is ze in haar vakgebied ook buiten onze landsgrenzen actief.
*European Council of High Ability
